كارشناسان مي‌گويند: تنها جنگل طبيعي شاه‌بلوط كشور در غرب گيلان به علت شيوع يك نوع بيماري قارچي در معرض نابودي قرار گرفته است.

به گزارش ايرنا، ميزان آلودگي درختان شاه بلوط به بيماري "بلايت" شاه بلوط در غرب گيلان توسط كارشناسان مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي بين ‪ ۶۰‬تا ‪ ۸۰‬درصد تخمين زده شده‌است.
به گفته كارشناسان، اين درختان اقتصادي بعد ازبيمارشدن طي چهار سال خشك شده و كاملا مي‌ميرند.
در سال‌هاي اخير دامنه بيماري گسترش يافته و خسارت جبران ناپذيري به جنگل شاه‌بلوط كشور وارد شده است.
اين بيماري از سال ‪ ۱۳۷۲‬به طور غير رسمي گزارش شده ولي بنا به گفته اهالي منطقه در قبل ازآن زمان نيز وجود داشته است اما ازآن تاريخ تاكنون اقدامي براي پيشگيري اين بيماري به عمل نيامده است.
مهندس امان زاده عضوهيات علمي مركزتحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان گيلان درخصوص اين درخت به "ايرنا" گفت: غرب آسيا موطن اصلي شاه بلوط محسوب مي‌شود و در كشورهاي اروپايي و آمريكايي به‌صورت محصول باغي باارزش اقتصادي و غذايي گسترش دارد و مورد حمايت است.
در كشورهاي اروپايي و آمريكا از چوب اين درخت براي مصارف صنعتي و از ميوه آن در شيريني‌سازي هم استفاده مي‌شود.
سرگل اين درخت داراي شهد بوده و باعث جلب زنبور عسل شده و مي‌تواند در زنبورداري نقش موثري داشته باشد.
ميوه شاه‌بلوط باداشتن سه هزار و‪ ۹۲‬كيلوكالري انرژي در هركيلوگرم داراي انواع مواد مفيد مانند پروتئين، كلسيم، چربي، فسفر و فيبر است.
تنها رويشگاه درختان شاه بلوط درايران منحصر به غرب استان گيلان در جنگل هاي تالش و در منطقه‌ي "ويسرود" شفت است.
درخت شاه بلوط در منطقه ويسرود شفت با وسعتي معادل ‪ ۴۰‬هكتار، به صورت بومي و جنگلي درآمده و ميوه آن درآمد اصلي روستاييان اين منطقه را تشكيل مي‌دهد.
هم اكنون هر كيلو ميوه اين درخت در استان گيلان حدود ‪ ۴۰‬هزار ريال قيمت دارد كه درآمد سالانه آن بطور متوسط براي هر روستايي اين منطقه ‪ ۱۰‬ميليون ريال است.
مركزتحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گيلان باهمكاري دانشكده كشاورزي دانشگاه گيلان و موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع طرحي را در زمينه شناسايي عامل بيماري بلايت شاه بلوط اجرا كرده‌است.
همچنين به منظور حفاظت از منابع ژني شاه بلوط نيز طرح تحقيقاتي اجرا و بذرهاي آن در بانك ژن جمع‌آوري شده است.
دو محقق گياه‌پزشكي مركز تحقيقات كشاورزي ومنابع طبيعي استان گيلان به دنبال پيگيري‌هاي مديريت جهاد كشاورزي شهرستان شفت و مديريت حفظ نباتات استان گيلان و نگراني روستاييان منطقه به منظور رفع مشكل بيماري اين درختان به بررسي و تحقيق در مورد اين بيماري پرداختند.
"محمود هوشيارفرد" محقق بيماري‌ها به ايرنا گفت: نام عامل بيماري بلايت شاه بلوط "‪ "Chest nut blight‬است كه توسط همكاران شناسايي شده و يك نوع قارچ مي‌باشد.
وي افزود: قارچ بهصورت پارازيت زخم عمل مي‌كند و از محل شكاف يا زخم‌هاي روي تنه يا شاخه وارد درخت شده و باعث آلودگي آن مي‌شود.
وي گفت: پراكنش بيماري در استان تعيين شده و اين بيماري علاوه بر گونه شاه بلوط قابل سرايت به درختان بلوط نيز مي‌باشد.
وي اظهارداشت: طرح‌هاي جديدي در زمينه بررسي روش‌هاي كنترل اين بيماري در مركز تحقيقات كشاورزي ومنابع طبيعي استان گيلان در دست مطالعه قرار دارد.
وي عملي‌ترين راه كنترل بيماري را تهيه پايه‌هاي مقاوم به‌بيماري با استفاده از روش‌هاي بهنژادي و يا كنترل بيولوژيك بيماري با استفاده از "استرين هيپو ويرولانت" عنوان كرد.
اين محقق گفت: با توجه به علاقه‌مندي و منافع روستاييان، توسعه شاه بلوط مي‌تواند به صورت احداث باغات و يا نهالستان انجام گيرد كه بايد اقدامات لازم در اين خصوص صورت گيرد .
"سعيد قنادآموز" يك كارشناس ديگر مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان گيلان در گفت وگو با ايرنا درخصوص علت آلودگي و شيوع بيماري اين درختان گفت: جنگل تراشي در اطراف رويشگاه شاه‌بلوط و تغيير كاربري جنگل‌هاي اطراف، خسارت حشرات و آفات جنگلي مانند چوب خوارها و آسيب‌هايي كه جنگل نشينان در زمان برداشت ميوه به شاخه‌ها وپوست درخت وارد مي‌كنند را مي‌توان به عنوان فرضيه‌هاي شيوع و شدت اين بيماري ذكر كرد.
وي افزود: اين فرضيه‌ها تاكنون به عنوان دلايل احتمالي افزايش بيماري (‪ (Chest nut blight‬شاه بلوط ذكر مي‌شوند كه براي اثبات اين فرضيه‌ها نياز به تحقيقات و بررسي‌هاي بيشتري است.
مهندس هوشيارفرد نيز گفت: "استرين هيپو ويرولانت" قارچ در كشورهايي مانند ايتاليا و فرانسه به صورت تجاري فرموله شده و عرضه مي‌شود كه تا تحقق نتايح تحقيقات مي‌توان براي مقابله با اين بيماري در كشور مورد استفاده قرار گيرد.
كارشناسان اعتقاد دارند مي‌توان از طريق اختصاص اعتبارات ويژه واجراي طرح‌هاي تحقيقي و علمي از طريق دستگاه‌هاي ذيربط به كنترل اين بيماري پرداخت.
محققان وكارشناسان مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان گيلان يكي از عمده‌ترين مشكلات مربوط به‌اجراي طرح‌هاي تحقيقات گياه‌پزشكي را فقدان تشكيلات رسمي مربوط به بخش تحقيقاتي در اين استان مي‌دانند و تشكيل آن را براي پاسخگويي به نيازهاي گياه پزشكي استان ضروري مي‌دانند.